To umiejętność, którą szlifuje się całe startupowe życie. Przygotowywanie odpowiedniej prezentacji i nauczenie się przedstawiania jej na spotkaniu wymaga wprawy. Od tego zależy, czy inwestor będzie zainteresowany i zechce podejmować z nami dalsze rozmowy.
Właśnie dlatego czasem trwa to latami, by dojść do perfekcji. Dynamika mówienia, mowa ciała, dostosowanie tempa do czasu, jaki mamy na prezentację — te kwestie wymagają treningu i jak nie trudno się domyśleć, w Dolinie Krzemowej roi się od coach’ów, którzy taki trening oferują. Jednak to, co można zrobić dobrze od razu i bez specjalnego szkolenia, to odpowiednio przygotować slajdy! Wystarczy wiedzieć, jakie są standardy, od czego powinno się zacząć, co inwestorzy chcą mieć jak na dłoni a co może zostać pominięte.
Zobacz też – Jakie pytania inwestorzy zadają startupom? – oto lista!
My, z racji tego, że szybko po pojawieniu się w Dolinie wpadliśmy w startupowy szał, przeszliśmy intensywny real-life kurs nt. tego, jak pitchować (bo tak to się tu nazywa — prezentacja swojego startupu to tzw. pitch), jakie informacje zawierać, widzieliśmy dziesiątki prezentacji innych startupów i non-stop z różnych źródeł trafiamy na kolejne wskazówki. Na niektórych eventach angel-inwestorzy sami oferują, że podzielą się szablonem prezentacji, często w zamian za wzmiankę o nich na Twitterze lub innego rodzaju aktywność na social media podnosząca ich popularność.
Dlatego ja postanowiłam zebrać te informacje i poniżej podaję szkielet, który najczęściej się tutaj spotyka i który funkcjonuje w Dolinie. Dodatkowo, ładne i nowoczesne szablony do prezentacji znajdziecie tutaj, a tu jest szablon przygotowany typowo pod pitch dla inwestorów.
Edit 17/11/2015: Dziś tabela z elementami, jakie powinna zawierać prezentacja i obszerny wpis nt. tego, jak zrobić doskonały pitch pojawiły się na tym blogu. Ku mojemu zaskoczeniu pojawiłam się w towarzystwie guru startupów!
No więc jakie slajdy mam zawrzeć w prezentacji dla inwestorów?
SZKIELET PREZENTACJI
1 slajd: NAZWA FIRMY i MISJA
Proste – Dużą czcionką nazwa, mniejszą hasło przewodnie Twojego biznesu, logo.
2 slajd: PROBLEM
Zwykle chcielibyśmy od razu przejść do tego, jacy jesteśmy wspaniali i co oferujemy. Zdecydowanie — NIE! Nie zaczynaj od Twojego produktu. Zacznij od problemu, który chcesz rozwiązać. To działa na wyobraźnię i pomoże w zrozumieniu tego, co robisz. Staraj się użyć do tego infografik, rysunków, zdjęć. Warto zamieścić liczbę, która pokazuje skalę problemu. Tutaj jest przykład tego, jak w infograficzny sposób wyjaśniono, co to jest pitch deck.
3 slajd: ROZWIĄZANIE
Przedstawiasz ogólny pomysł na to, jak ten problem można rozwiązać. Znów — użyj grafik, obrazków, czegoś, co pokaże to najszybciej i najprościej.
4 slajd: PRODUKT
Tu, na jednym(!) slajdzie, przedstawiasz swój produkt i w większym szczególe opowiadasz o tym, jak Twój produkt rozwiązuje wcześniej wspomniany problem. Ponieważ produktowi powinieneś poświęcić tylko jeden slajd, skup się na samej esencji. Nie mów o dodatkowych zaletach, nie poświęcaj też temu slajdowi szczególnie więcej czasu. Pamiętaj — krótko i na temat. Najlepiej tak, żeby zrozumiało to 7-letnie dziecko.
5 slajd: RYNEK
Tutaj czas na trochę twardych danych. Musisz pokazać, do kogo targetujesz i jak duży jest rynek. Tu jest miejsce na pokazanie potencjału, jaki ma Twój biznes. Przygotuj jak najbardziej adekwatną statystykę. Dane muszą być prawdziwe, nie ryzykuj robienia tego po łebkach. Nie chcesz, by asystentki inwestorów po Twojej prezentacji znalazły informacje, które są niezgodne z tym, co pokazałeś.
6 slajd: MODEL BIZNESOWY
Tu masz pole do popisu. W jak najprostszy sposób pochwal się, w jaki sposób Twoja firma będzie zarabiać. Dobrze działają grafy, kółka, ikony, duże cyferki. I przede wszystkim — konkrety. Coś, co można policzyć, pomnożyć, założyć, porównać. Inwestorzy lubią liczyć, na tym slajdzie często pada sporo pytań.
7 slajd: STRATEGIA
Zarysowujesz strategię marketingową i plan na zdobycie klientów / użytkowników. Tutaj — sam wiesz najlepiej, co ma być.
8 slajd: KONKURENCJA
Coś, co wszyscy inwestorzy podkreślają: BĄDŹ SZCZERY. I dobrze odrób pracę domową. Musisz znać swoją konkurencję, jej zalety, wady. I umieć się upozycjonować na ich tle. Wymień wszystkich, którzy są najbliżsi Twojemu biznesowi. Nie chcesz, by Inwestorzy sami dokopali się do konkurencji, o której nie wiesz.
Dobra praktyka? To dwie osie, reprezentujące najważniejsze dwie cechy produktu. Na tych osiach umieść odpowiednio loga konkurencji. Twoje logo najprawdopodobniej będzie w górnym prawym polu, blisko końca osi, jeśli chcesz pokazać, że to Twoja firma najlepiej reprezentuje te dwie cechy.
Tutaj przygotuj się także nt. tego, jakie zalety ma Twój produkt wobec innych istniejących na rynku, czyli „competitve advantage”. Możesz przygotować na to oddzielny slajd.
9 slajd: ROAD MAP / MILESTONES
Informacje o tym, na jakim etapie jest Twój pomysł / Twoja firma, co już osiągnąłeś, czy i ilu już masz klientów, co planujesz osiągnąć w najbliższym czasie. Data startu firmy, na jakim etapie jest produkt, jakie są planowane kolejne etapy, ilu będzie klientów w danym czasie.
To, na jaki okres pokazać Road Map, zależy od tego, na jaki okres zakładasz, że wystarczą Ci fundusze, o które się starasz. Wystarczy, jeśli podkreślisz kwartały. W początkowym etapie firmy, rozmawiając z Business Angels, zwykle planuje się na ok. rok. Potem, na dalszym etapie firmy, na 3-5 lat.
10 slajd: FINANSE
Dotychczasowe i planowane wydatki i zarobki oraz kwota, jaką aktualnie potrzebujesz pozyskać. Znów, na okres, na który aktualnie zbierasz fundusze. Nie pokazuj szczegółów, wystarczy podać kwartalne kwoty, ale miej też przygotowaną dokładną tabelę z miesięcznymi przychodami i rozchodami na wypadek dokładniejszych pytań i choćby na dowód tego, że dobrze przemyślałeś finanse.
Wyraźnie zaznacz, ile zbierasz pieniędzy i na jak długo Ci to wystarczy.
W przypadku bardzo wczesnego etapu firmy, powyższe dwa slajdy (Road Map i Finanse) można zamieścić na jednym, obrazując wydatki, wzrost i potrzebną inwestycję na jednej osi czasu.
11 slajd: TEAM
Krótko przedstawiasz siebie i Twoich wspólników, możesz też pochwalić się kluczowymi pracownikami. Zamieść zdjęcie i stanowisko każdej osoby, możesz dodać krótkie BIO w punktach, jeśli uważasz, że warto się pochwalić poprzednimi osiągnięciami.
12 slajd: KONTAKT
Na zakończenie raz jeszcze przypominasz nazwę i logo firmy i podajesz dane kontaktowe. Niektórzy dodają też adresy social media.
Dodatkowo, warto przytoczyć tutaj kilka ogólnych zasad w prezentowaniu przed inwestorami:
JAK ROBIĆ?
1. Krótko i do rzeczy — MAX 15 prostych slajdów
To jest chyba najtrudniejsza umiejętność. Skupieni na swoim wspaniałym biznesie, produkcie, jego zaletach, itd., chcemy pochwalić się WSZYSTKIM co wiemy na ten temat. Błąd! Musimy podzielić się tylko takimi informacjami, które pokażą, że wiemy co robimy i że to będzie miało sens dla inwestora. O resztę dopyta później, 15 lub 30 minut to nie koniec świata. Najlepiej zmieścić się w 10-12 slajdach, a bardziej szczegółowe informacje mieć przygotowane jako dodatek, np. w wydłużonej wersji prezentacji, lub oddzielnie, na wypadek, jeśli inwestor o nie zapyta.
2. Słowo klucz – STORY
Ułóż wszystko w ciekawą historię, która łatwo zobrazuje problem i Twoje rozwiązanie. Fajnie od razu zacząć od przykładu, który odda sens całej sprawie, czyli… „Tom is 22 years old. He ends up in New York for the first time just by himself and has no clue about the city. He can go online to look up some information but would rather talk to someone nearby and ask for real-time ideas, advice, maybe meet some interesting people….”
Story to jest cos, co najszybciej i najłatwiej angażuje odbiorców, pobudza wyobraźnię a nawet wywołuje emocje. Właśnie, emocje…
3. EMOCJE
Nie ma nic gorszego jak prezentacja, która jest płaska, nie budzi emocji, nie powoduje pytań. Nawet samą postawą możesz zaangażować odbiorcę, a to już się liczy i daje szanse, że zostaniesz zapamiętany. Bądź pewna/y siebie, mów głośno i wyraźnie, powoli, rób pauzy. Jeśli jeszcze Twój biznes może wzbudzić emocje, tym lepiej! Zastanów się, jakie emocje może wywoływać Twój produkt i wyciągnij je na wierzch. Oczywiście uważaj, by nie przesadzić, całość musi być w 100% wiarygodna.
Bonus — najlepiej, jeśli masz krótkie video, które opowiada o problemie i Twoim produkcie. Obraz i dźwięk najszybciej zapadają w pamięć, mogą to być sceny z aktorami, a może też być grafika lub animowane postaci. Bajka zadziała dobrze na wszystkich, zresztą jak to mówią — powinieneś umieć tak opowiedzieć swoje rozwiązanie, że zrozumie to 7-letnie dziecko.
4. Pierwsze wrażenie
Pamiętaj, że liczy się pierwsze wrażenie. Przygotuj się szczególnie zwracając uwagę na pierwsze 2-3 minuty prezentacji. A jeszcze szczególniej, na pierwsze zdanie, od którego zaczynasz.
5. Spójność i przejrzystość
Natura lubi harmonię. W prezentacji też nie może jej zabraknąć! Zdecyduj się na jeden graficzny styl slajdów. Najlepiej skorzystaj z gotowych szablonów. Dla przypomnienia, tutaj znajdziesz fajne szablony, które zaoszczędzą Twój czas i energię, a jednocześnie dadzą pewność, że idziesz zgodnie z duchem czasu.
Czego NIE ROBIĆ?
1. Nie zamieszczaj pełnych, opisowych zdań. Zachowaj tylko HASŁA i SŁOWA KLUCZOWE.
2. Unikaj zbyt dużej ilości wypunktowań.
3. Nie czytaj ze slajdów. Zabijasz uwagę. Mów prosto do odbiorców. Slajdy mają być DLA NICH tylko zobrazowaniem, utrwaleniem, podsumowaniem.
4. Nie zamieszczaj za dużo tekstu. Nie używaj małych czcionek. Postaraj się przekazać możliwie dużo ikonami, obrazkami, symbolami i dużymi, wyraźnymi hasłami.
5. Nie przychodź nieprzygotowany licząc na to, że jakoś to będzie. Inwestorzy od razu przełożą swoje odczucia na temat tego, jak przygotowujesz się do prezentacji, na to, jak będziesz prowadził biznes.
Ciekawostka — tutaj możecie zobaczyć, jak wyglądała pierwsza prezentacja bilionowej dziś firmy Airbnb.
Powodzenia! :)
Podobał Ci się ten post? Jeśli tak, to zapisz się do newslettera, aby dowiadywać się więcej o startupach w Dolinie Krzemowej, o życiu w Stanach lub dostawać informacje o konkursach i nowych wpisach. Możesz być pewien/pewna, że Twój adres e-mail jest bezpieczny, a wiadomości będą jedynie wartościowej treści.